تونل کارپال چیست؟
دالان مچ دست و یا تونل کارپال ساختاری در مچ دست بوده که از کنار هم آمدن استخوان ها و رباط مچ دست و عصب ها و تاندون تشکیل شده است. عصب ها و تاندون ها از ساعد دست به تونل کارپال وارد شده و سپس به کف دست می رسند. وظیفه اصلی عصب ها و تاندون هایی که از تونل کارپال می گذرند ایجاد حس و همچنین حرکت در مچ دست و انگشتان است.
سندرم تونل کارپال چیست؟
سندرم تونل کارپال به انگلیسی Carpal tunnel syndrome شایع ترین پلی نوریت به دام افتادن عصب است که در نتیجه فشرده شدن عصب میانی در قسمت مچ دست (تونل کارپال) ایجاد می شود.پلی نوریت و یا نورپاتی به معنای التهاب چندین عصب مختلف است. نوروپاتی محیطی به هر نوع ضایعه و آسیبی که به عصب می رسد گفته می شود. نوروپاتی محیطی اختلالی در اعصاب است که سرچشمه آن مغز و طناب نخاعی است. عصب میانی در مچ دست از زیر بافت همبندی و از روی استخوان های مچ دست عبور می کند. اگر بنا به هر علتی این فضا فشرده و تنگ شود به عصب میانی فشار وارد شده و سبب بروز اختلالات حسی و حرکتی در انگشتان دست خواهد شد که به این بیماری سندرم تونل کارپال می گویند.
علت ایجاد سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال ممکن است بدلیل یکی از سه مورد زیر بروز کند
علل تشریحی
علل تشریحی شامل شکستگی، در رفتگی، رشد استخوان زائد بر روی استخوان مچ دست، تومور، کیست، آرتروز و غیره است.
علل التهابی
علل التهابی و یا نوروپاتیک شامل بیماری دیابت، اعتیاد به الکل، بارداری و اختلالات تیروئید است.
علل مکانیکی
علل مکانیکی حرکات تکراری مچ دست و انگشتان را شامل شده و این علل بیش تر در ارتباط با شغل فرد بیمار است. مشاغلی همانند کاربران رایانه و کارگران دستی
علائم و نشانه های سندرم تونل کارپال
در سندرم تونل کارپال معمولا بیمار احساس کرختی، درد و گزگز در انگشتان دست را دارد. علائم بیماری اغلب با حرکات تکراری و قوی دست بدتر می شود. در برخی موارد فرد با صاف کردن مچ دست و تکان دادن آن ممکن است بهبود یابد. در برخی بیماران نیز فرد برای انجام حرکات دقیق انگشتان دچار مشکل و ناتوانی می شود.
نحوه تشخیص سندرم تونل کارپال
پزشک متخصص می تواند از طریق تست ها و آزمایش های متفاوتی سندرم تونل کارپال را تشخیص دهد. در ادامه به دو مورد آن اشاره می کنیم. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در تشخیص ودرمان سندرم تونل کارپال همراه شماست.
نشانه تینل
نشانه تینل به انگلیسی tinel sign تستی است که در آن ضربات ملایمی بر روی سطح مچ دست زده می شود. اگر در طی این ضربات بیمار درد تیر کشنده و یا سوزشی احساس کند تست مثبت است.
آزمایش فالن
در آزمایش فالن به انگلیسی Phalen Test از بیمار خواسته می شود که ساعد خود را به صورت افقی در هوا نگه داشته و یا از پشت دو دست را به هم بچسباند به گونه ایی که مچ دست خم شده باشد. بیمار 60 ثانیه در این وضعیت باقی مانده و اگر کرختی احساس کرد تست مثبت است.
تشخیص قطعی این بیماری از طریق انجام مطالعات الکترودیاگنوزیس (EMG) و همچنین مطالعات هدایت عصبی است که در بیماران مبتلا به سندرم تونل کارپال تاخیر حسی و حرکتی اعصاب میانی در ناحیه مچ دست مشاهده می شود.
درمان سندرم تونل کارپال
بیماری سندرم تونل کارپال بسته به میزان شدت درگیری عصب و همچنین مدت زمان بیماری شامل سه مرحله است
مرحله اول
مرحله اولیه و یا مرحله حاد سندرم مربوط به 3 یا 4 ماه اول شروع بیماری است. این مرحله بهترین زمان برای درمان است. در این مرحله درمان می توانید از طریق یکی از موارد زیر صورت گیرد.
- آتل بندی
- داروهای ضد التهاب همانند آسپرین و پروفن
- تزریق کورتیکواستروئید به درون تونل کارپال
- حرکات فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی
- تغییر در نوع و محل کار در صورت لزوم
- مصرف ویتامین ب6
اقدامات درمانی که در مرحله اولیه انجام می شود در بیش از پنجاه درصد مواقع سبب کاهش علائم و بهبود می شود.
مرحله دوم
مرحله دوم مرحله میانی سندرم است که در این مرحله بیماران معمولا احساس کرختی داشته و کاندید عمل جراحی به جهت برداشتن فشار هستند. در این مرحله هنوز آسیبی که به عصب رسیده دائمی نشده است.
مرحله سوم
در مرحله نهایی و یا مرحله شدید سندرم فرد بیمار علائم طولانی مدت داشته و آسیبی که به عصب رسیده است دائمی می باشد. در این مرحله حتی با عمل جراحی نیز ممکن است فرد برای همیشه دچار آسیب حسی و ضعف عضلات شود.
زمانی که اقدامات اولیه و غیر جراحی منجر به بهبودی بیمار نگردد جراحی توصیه می شود که معمولا کمتر از نیمی از بیماران نیاز به جراحی دارند. هدف جراحی برداشتن فشار از روی عصب و افزایش ابعاد تونل کانال کارپال است.جراحی مچ دست در 90% موارد موفقیت آمیز بوده و نیاز به زمانی حدود 3 ماه دارد تا بهبودی کامل حاصل شود. امروز جراحی به روش آندوسکوپیک نیز انجام می گیرد.
