همه چیز در رابطه با حمله پانیک

حمله پانیک چیست؟

حمله پانیک یا وحشت زدگی به انگلیسی Panic attack به حمله ی حاد شدید اضطراب به همراه احساس مرگ گفته می شود. این حمله ممکن است چندین بار در طی یک روز و یا یک بار در سال رخ دهد. حمله پانیک نوعی وضعیت روانی از مجموعه اختلالات روانی بوده که از طریق هجوم ناگهانی وحشت به فرد و ترس از اینکه مجدد این حمله رخ دهد مشخص می شود. حمله پانیک معمولا چند دقیقه بیش تر طول نمی کشد. حمله پانیک بصورت اتفاقی رخ داده و علت اصلی آن مشخص نیست. افرادی که مبتلا به حمله پانیک می شوند معمولا جوان هستند. حمله پانیک معمولا با اختلالات دیگری همانند آگورافوبیا همراه است. آگورافوبیا به هراس و ترس از قرار گرفتن در فضای باز و شلوغ گفته می شود. مبتلایان به حمله پانیک اغلب حمله های وحشت زدگی نیز دارند بدین معنا که با قرار گرفتن در موقعیت مشخصی دچار حمله می شوند و همیشه این اختلال همراه آن ها نیست. حمله های وحشت زدگی به ندرت روی داده و شیوع کمتری نسبت به حمله های پانیک دارند.

علت حمله پانیک چیست؟

علت بروز حمله پانیک به سه دسته تقسیم می شود

عوامل زیستی

طبق پژوهش هایی که در رابطه با عوامل زیستی حمله پانیک انجام شده است نتیجه های متفاوتی بدست آمده است. یکی از این نتایج نشان می دهد که علائم حمله پانیک می تواند با انواع نابهنجاری ها و اختلالات مغزی مرتبط باشد. تصاویر ام آر آی از مغز افرادی که دچار حمله ی پانیک شده اند نشان می دهد که آسیبی در لوب گیجگاهی راست وجود دارد.

عوامل وراثتی

خطر حمله پانیک در بستگان درجه یک بیماران دچار این اختلال چهار تا هشت برابر بیش تر از افراد دیگر است.

عوامل روانی – اجتماعی

نظریات روانکاوی متفاوتی برای علت بروز حمله پانیک ارائه شده است. در یکی از این نظریه ها حمله ی پانیک را حاصل دفاع ناموفق در برابر اضطراب اعلام می کند. از نظر پزشکان اضطرابی که در گذشته فرد خفیف بوده است کم کم به تشویش و اضطراب شدیدتر تبدیل و در نهایت به حمله پانیک منجر می شود.

سیر بیماری حمله پانیک

حمله پانیک معمولا در اواخر نوجوانی و یا اوایل بزرگسالی آغاز می شود. مواردی نیز در دوران کودکی و میانسالی نیز مشاهده شده است. برخی از داده ها نشان دهنده این موضوع است که در شروع این بیماری استرس های روانی و اجتماعی افزایش یافته است. حمله پانیک بصورت کلی اختلالی مزمن بوده و سیر این بیماری در هر بیمار متفاوت است. پیگیری های طولانی مدتی که بر روی این بیماری صورت گرفته است به سختی امکان تفسیر را دارد چرا که امکان کنترل اثرات درمانی وجود ندارد. حدود 30 تا 40 درصد افرادی که دچار حمله پانیک می شوند در پیگیری های بلند مدت بدون علامت و علائمی می شوند و در حدود 50 درصد نشانه های مختصری دارند. بین 10 تا 20 درصد بیماران همچنان علائم بارزی دارند. افراد معمولا در یکی دو حمله ی اول پانیک توجه خاصی به بیماری نداشته و نسبت به آن بی اعتنا هستند اما در صورت تکرار حمله دچار نگرانی می شوند. برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند این حمله ها را مخفی کرده و در نتیجه بدلیل اختلالات رفتاری که برای فرد ایجاد می شود اطرافیان متوجه این تغییر می شوند. دوره و شدت حمله های پانیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است و مصرف بیش از حد کافئین و یا نیکوتین می تواند علائم حمله ی پانیک را تشدید کند. طبق مطالعاتی که صورت گرفته است بین 40 تا 80 درصد افراد مبتلا به حمله پانیک نشانه هایی از افسردگی دیده شده است. اعتیاد به الکل و مواد مخدر حدود 20 درصد این بیماران را گرفتار می کند. اختلال وسواسی و تاثیرات منفی بر عملکرد تحصیلی و شغلی نیز از عوارض احتمالی این بیماری است. مواردی نیز وجود دارد که افراد علائم کوتاه مدتی داشته و بهبود یافته اند.

علائم و نشانه های حمله پانیک

شدت حمله و تعداد حمله های پانیک بسیار متغیر است. به عنوان مثال برخی افراد حمله های مکرر اما متوسط دارند که بصورت منظم رخ می دهد. در برخی موارد نیز در کوتاه مدت حمله های زیادی را دچار می شوند. زنان دو تا سه برابر مردان بیش تر در معرض این بیماری هستند. حمله پانیک بیش از همه در جوانان رخ می دهد و میانگین سنی ابتلا به حمله پانیک 25 سال است. حمله پانیک معمولا بعد از مدت کوتاهی به اتمام می رسد اما فرد می بایست برای رسیدن به حالت اولیه و نرمال خود مدتی را استراحت کند. علائم حمله پانیک به قدری گسترده است که که بیمار تصور می کند دچار سکته قلبی شده است و خواهد مرد. با وجود اینکه فرد دچار حمله پانیک تصور مرگ را دارد اما حمله پانیک عوارضی همانند مرگ یا سکته قلبی را ندارد و خطرناک نیست. حمله پانیک معمولا علائم زیر را دارد

• تپش قلب
• عرق کردن
• تنگی نفس
• احساس فشردگی در قفسه سینه
• عدم تعادل
• گیجی

عوارض حمله پانیک

مطالعات نشان داده است که بیش از 90 درصد بیمارانی که دچار حمله پانیک می شوند حداقل به یک اختلال روانی دیگر نیز مبتلا می شوند.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

حمله پانیک معمولا برای اکثر افراد رخ می دهد اما این دلیل بر آن نیست که فرد به بیماری مبتلاست. زمانی که تعداد این حملات زیاد باشد می بایست به پزشک مراجعه کرد.

درمان حمله پانیک

حمله پانیک به دو روش دارویی و شناختی – رفتاری درمان می شود و اکثر نیز موفقیت آمیز است. لازم به ذکر است پرهیز از برخی مواد غذایی و عوامل روانی دیگر که سبب اضطراب فرد می شود می تواند به کاهش حملات کمک کند. متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در کرج دکتر الهه محقق منتظری در راه تشخیص و درمان بیماری های مرتبط همراه شماست.