اختلال حرکتی چیست؟
اختلال حرکتی به گروهی از بیماری های دستگاه عصبی گفته می شود که سبب ایجاد حرکات اضافه غیر قابل کنترل و غیر طبیعی می شود. همچنین اختلال حرکتی می تواند منجر به کندی حرکات نیز شود. بصورت کلی اختلال حرکتی، سندرم بالینی است و افزایش و یا کاهش غیر طبیعی حرکات بدن نتیجه آن است.
انواع اختلالات حرکتی
اختلالات حرکتی با توجه به نوع آن ها یعنی کاهش و یا افزایش حرکات به دو دسته عمده تقسیم بندی می شوند
اختلالات حرکتی هایپرکینتیک
اختلالات حرکتی هایپرکینتیک به حرکات اضافی و تکراری و غیر ارادی گفته می شود که خارج از محدوده ی حرکات طبیعی بدن است.
اختلالات حرکتی هایپوکینتیک
اختلالات حرکتی هایپوکینتیک یا فقدان حرکت به کاهش دامنه حرکات، کاهش سرعت حرکت و صفت شدن عضلات حرکتی گفته می شود.
علائم و نشانه های اختلال حرکتی
همانطور که اشاره شد حرکات غیر طبیعی از اولین نشانه های اختلال حرکتی است اما با پیشرفت این اختلال حرکات طبیعی بوده و نشان دهنده اختلالی نورولوژیک عمومی است.
اختلال در راه رفتن
اختلال ایجاد شدن در الگوی صحیح راه رفتن و تعادل فرد در اکثر موارد در اثر بیماری های نورولوژیکی همانند ام اس، بیماری پارکینسون، صدمات وارد شده به سر و یا بیماری های عضلانی همچون دیستروفی ها و همچنین به علت مشکلات ساختاری مفاصل و عضلات ایجاد می شود. عوامل بسیاری می توانند در الگوی صحیح راه رفتن اختلال ایجاد کنند موارد زیر برخی از این عوامل است
- محدود شدن حرکات مفاصل که در نتیجه یک ضایعه پاتولوژیک منجر به اختلال در راه رفتن می شود
- اختلال در هماهنگ بودن حرکات بدلیل ضایعه های نورولوژیک
- مشکلات و ناهنجاری های استخوانی و کوتاه بودن عضلات
- ضعف عضلات که منجر به قدم های کوتاه و اختلال در حفظ تعادل می شود
- وجود اختلالات حسی
بیش تر بخوانید : متخصص ام اس در کرج
علت بروز اختلال در راه رفتن چیست؟
الگوی صحیح راه رفتن به عوامل مختلفی همانند بینایی، مغز، طناب نخاعی، اعصاب، عضلات، استخوان ها و مفاصل بدن بستگی دارد. در صورتی که یکی یا چند عامل دچار اختلال شوند راه رفتن فرد نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
برخی از مواردی دیگر که منجر به اختلال در الگوی صحیح راه رفتن می شوند به شرح زیر است
- صاف بودن کف پا
- چرخش انگشتان پا به سمت داخل
- پرانتزی بودن پا
- پای ضربدری
- وجود درد در قسمتی از بدن
- فلج مغزی
- شکستگی
- عفونت
- سرطان
- تومورهای مغزی
- اختلالات ذهنی
- سکته مغزی
- ضربه مغزی
- مشکلات نخاعی
انواع اختلال راه رفتن
در ادامه به انواع اختلالات راه رفتن می پردازیم که هر کدام شرایط متفاوتی از دیگری داشته و برخی در اثر بیماری های دیگری ظاهر می شوند.
Hemiplegic gait
این نوع اختلال در اثر سکته مغزی و فلج مغزی ظاهر می شود.
Parkinson gait
بیماری پارکینسون کنجر به کند شدن حرکات و در نتیجه اختلال در راه رفتن می شود. در این نوع فرد با حالت بدنی خمیده و قدم های کوتاه و شروع و پایان راه رفتن دچار مشکل است.
Festination
به این نوع اختلال تند پیمایی نیز گفته می شود و تمایل غیر عادی به افزایش سرعت در حین راه رفتن است. این اختلال در بیماری پارکینسون نیز دیده می شود. در اختلال تند پیمایی ابتدا حرکات و راه رفتن فرد کند و آهسته است و فرد گام های کوتاه دارد و سپس حرکات تند می شود.
از نشانه های اصلی این نوع اختلال راه رفتن می توان به موارد زیر اشاره کرد
- سختی در حرکت
- برداشتن گام های کوتاه
- کشیده شدن پا بر روی زمین
- افزایش تدریجی سرعت راه رفتن
Step paging gait
این نوع اختلال در بیمارانی که دچار افتادگی مچ پا هستند دیده می شود. افتادگی مچ پا زمانی رخ می دهد که فرد نمی تواند قسمت جلوی پای خود را بلند کند و در نتیجه انگشتان پا بر روی زمین کشیده می شود. افتادگی مچ پا بدلیل ضعف و فلج عضلانی ایجاد می شود. در برخی موارد افتادگی مچ پا دائمی نبوده و موقتی است. فیزیوتراپی، جراحی و ورزش درمانی می تواند در بهبود این شرایط موثر باشد.
Waddling gait
این نوع اختلال که به راه رفتن اردکی نیز شناخته می شود به دلیل در رفتگی مادرزادی مفصل هیپ یا ضایعات عضلانی بروز می کند.
Scissoring gait
این نوع اختلال زمانی رخ می دهد که بدلیل اسپاسم عضلات اندام تحتانی فرد، حرکاتی با گام های کوتاه و قیچی وار دیده می شود. این نوع اختلال سبب می شود که حین راه رفتن یک پا، پای دیگر را قطع کند و فرد برای گام برداشتن یکی از پاها را با گامی کوتاه تر جلوی پای دیگر می گذارد. این نوع اختلال بیش تر در فلج مغزی دیده می شود.
Ataxic gait
این نوع اختلال سبب می شود که فرد هنگام بلند کردن یک پا تعادل خود را از دست بدهد. این نوع اختلال معمولا به همراه ضایعه ی مخچه دیده می شود. در این نوع اختلال راه رفتن اندام های تحتانی سست و شل بوده و حرمات ابتدا آهسته و ناگهان شتاب دار می شود. حرکات انحرافی و پیچشی نامنظم از نشانه های این اختلال است و در برخی موارد فرد بدون کمک دیگران قادر به راه رفتن نخواهد بود.
Apraxic gait
در این نوع اختلال نیز فرد قدم های کوتاهی برداشته و امکان برنامه ریزی حرکتی را ندارد. این اختلال معمولا در اثر سکته مغزی، آلزایمر، از دست دادن مفصل و آسیب های مغزی ایجاد می شود.
درمان اختلال راه رفتن
متخصص نورولوژی پس از بررشی شرایط بیمار و تشخیص نوع اختلال اقدام به درمان می کند. در صورتی که اختلال راه رفتن بدلیل بیماری دیگری باشد متخصص ابتدا به درمان بیماری اصلی می پردازد و در مابقی موارد از طریق فیزیوتراپی امکان بهبود وجود دارد. فیزیوتراپیست مواردی که سبب اختلال در راه رفتن بیمار است را شناسایی کرده و برای بازگشت به حالت طبیعی و نرمال آن تلاش می کند.
دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب در کرج برای تشخیص و درمان اختلال راه رفتن همراه شماست.
