آنوریسم مغزی چیست؟
آنوریسم مغزی به انگلیسی Cerebral aneurysm بیرون زدگی حباب مانند بر روی دیواره های شریان های مغز است. آنوریسم مغزی در واقع بدلیل ضعیف و نازک شدن قسمتی از دیواره های رگ های مغزی ایجاد می شود. قسمتی از دیواره های شریان ها که ضعیف شده اند بدلیل بالا بودن فشار داخل عروق کم کم برجسته شده و تبدیل به حبابی بر روی رگ می شود. با توجه به اینکه قسمتی که حباب ایجاد شده است از جداره ی ضعیفی برخوردار است ممکن است پاره شده و سبب خونریزی مغزی شود. خونریزی مغزی می تواند به همراه با مایع مغزی نخاعی باشد و یا در داخل خود مغز رخ دهد. آنوریسمی که دچار پارگی شده است می بایست در اولین فرصت درمان شود. جالب است بدانید اکثر آنوریسم های مغزی دچار پارگی نمی شوند و حتی مشکلاتی را برای فرد ایجاد نمی کنند و تشخیص آن ها ممکن است خیلی تصادفی و در حین بررسی بیماری دیگری باشد.
علائم و نشانه های آنوریسم مغزی
خونریزی ناشی از آنوریسم مغزی سبب سردردهای بسیار شدید و ناگهانی می شود و بدون سابقه قبلی است. بیمارانی که قبل از آنوریسم نیز سردرد داشته اند در طی آنوریسم مغزی دچار سردردی متفاوت و شدیدتر از قبل خواهند شد. از دیگر علائم و نشانه های آنوریسم مغزی می توان به موارد زیر اشاره کرد
- اختلال در سطح هوشیاری قرد
- کما
- سفت شدن گردن
- افتادگی پلک
- حمله عصبی
- مشاهده اختلالات حرکتی در دست و پا (اختلال در راه رفتن)
- استفراغ و حالت تهوع
- تشنج
در برخی موارد آنوریسم ممکن است با تراوش مقدار کمی خون همراه باشد. در این صورت فرد دچار سردرد خیلی شدید و ناگهانی خواهد شد. همان طور که اشاره شد آنوریسم بدون پارگی هیچ علائم خاصی ندارد مخصوصا زمانی که آنوریسم بسیار کوچک باشد. اما زمانی که آنوریسم بزرگ بوده و دچار پارگی نشده باشد سبب ایجاد فشار بر روی بافت ها و اعصاب می شود و بیمار ممکن است علائم زیر را داشته باشد
- احساس درد در قسمت بالا و پشت چشم ها
- اختلال بینایی - تاری دید
- دوبینی چشم
- بی حسی یک سمت صورت
بیشتر بدانید : تشنج چیست؟
تشخیص و درمان آنوریسم مغزی
در صورتی که هر یک از علائم و نشانه های آنوریسم مغزی را در خود و یا اطرافیان مشاهده نمودید سریعا به پزشک مراجعه نمایید. اولین قدمی که متخصص برای تشخیص آنوریسم مغزی انجام می دهد سی تی اسکن مغزی است. در برخی موارد نیز ممکن است مایع مغزی - نخاعی بررسی شود. گام دوم و ضروری بعد از سی تی اسکن انجام آنژوگرافی است. آنژوگرافی و یا رگ نگاری به انگلیسی angiography پرتو نگاری از رگ های خونی است بدین صورت که رگ های خونی را از ماده ایی که سبب افزایش کنتراست پرتونگاری می شود پر کرده تا امکان مشاهده و معاینه دقیق وجود داشته باشد. پس از تشخیص آنوریسم مغزی مرحله درمان فرا می رسد. درمان آنوریسم مغزی به دو روش صورت می گیرد
روش اندوواسکولار(اینترونشن)
روش اندوواسکولار بدون عمل جراحی باز و یا باز کردن جمجمه صورت می گیرد. در این روش از طریق کاتتر و مواد و تجهیزات مخصوص وارد شریان مورد نظر شده و بعد از پیدا کردن آنوریسم با تزریق موارد خاصی و یا بالون حباب، ضایعه ایجاد شده را مسدود می کنند.
روش عمل جراحی باز
در روش عمل جراحی باز آنوریسم مورد نظر را پیدا کرده و سپس از طریق گیره هایی مخصوص آنوریسم را می بندند.
هر کدام از روش های درمانی عوارض و فواید خاص خود را دارد و با توجه به نظر پزشک یکی از روش ها توصیه می شود. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب در کرج به جهت تشخیص و درمان آنوریسم مغزی همراه شماست.
در صورتی که آنوریسم مغزی اندازه ایی بیش از سه میلی متر داشته باشد می بایست بسته و درمان شود. در شرایطی که اولین آنژیوگرافی در بیمار موفقیت آمیز نباشد متخصص به انجام سی تی آنژیوگرافی می پردازد و در صورتی که این اقدام نیز موثر نباشد بعد از گذشت دو هفته مجدد آنژیوگرافی تکرار خواهد شد. عمل جراحی نیز می بایست در اولین فرصت انجام شود اما اگر حال بیمار خوب نباشد و یا در کما باشد تا زمانی که حال بیمار بهتر شود عمل جراحی به تعویق می افتد.
علت ایجاد آنوریسم مغزی
تا کنون علت اصلی آنوریسم مغزی مشخص نشده است. اما برخی عوامل ممکن است احتمال بروز این بیماری را افزایش دهند. در ادامه به این موارد اشاره ایی خواهیم داشت.
عواملی که با گذر زمان ایجاد می شوند
برخی از عوامل سبب نازک شدن دیواره شریان ها می شوند و در نتیجه احتمال بروز آنوریسم را افزایش می دهند. آنوریسم های مغزی در افراد بزرگسال و به خصوص زنان نسبت به کودکان شایع تر است. برخی از عواملی که می تواند در بروز آنوریسم تاثیرگذار باشند شامل موارد زیر هستند
- افزایش سن
- مصرف دخانیات
- فشار خون بالا
- مصرف الکل
برخی از آنوریسم ها نیز در اثر وارد شدن ضربه به سر و یا عفونت های خونی ایجاد می شوند.
عواملی که در زمان تولد ایجاد می شوند
برخی بیماری هایی که از زمان تولد وجود دارند می توانند احتمال بروز آنوریسم را افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتند از
- اختلالات مادرزادی که منجر به تضعیف رگ ها می شوند
- بیماری پلی کیستیک کلیوی که بیماری مادرزادی بوده و سبب افزایش فشار خون می شود
- باریک بودن غیر عادی آئورت
- ناهنجاری بدشکلی شریان های مغزی
- وراثت
عوارض آنوریسم مغزی
زمانی که آنوریسم مغزی دچار پارگی شود طی چند ثانیه خون به سلول های اطراف مغز آسیب وارد می کند و ممکن است آن ها را نابود کند. همچنین آنوریسم سبب افزایش فشار داخل جمجمه می شود. اگر این فشار خیلی زیاد شود از خونرسانی صحیح به مغز جلوگیری می کند و سبب کاهش اکسیژن مغز می شود. این شرایط ممکن است تا جایی پیش رود که فرد از هوش برود و یا حتی منجیر به مرگ شود. از عوارض دیگر آنوریسم می توان به موارد زیر اشاره کرد
- احتمال خونریزی مجدد آنوریسم و وارد شدن آسیب بیش تر به مغز و سلول ها
- افزایش فشار داخل مغز و آسیب دیدگی بافت های مغز
- بر هم خوردن تعادل سدیمی خون و ورم مغزی و ایجاد آسیب دائمی به مغز