تیک عصبی - علائم و روش های تشخیص و درمان

تیک عصبی چیست؟

تیک به حرکتی سریع و ناگهانی و غیر متوازن است که شامل گروه های ماهیچه ای مجزا است. تیک ها ممکن است قابل مشاهده با چشم و یا تشخیص نباشد. از رایج ترین تیک ها می توان به پلک زدن و سرفه کردن اشاره کرد. تیک ها ممکن است بصورت معمولی و یا مزمن وجود داشته باشند. تیک های عصبی در نتیجه انباشته شدن یک حس نامطلوب و ناخوشایند در فرد آغاز شود که در نهایت بصورت یک تیک آزاد شده و فروکش کند. البته در برخی موارد نیز ممکن است حس ناخوشایند قبل از تبدیل شدن به تیک در بدن فرد سنکوب شود. تیک های عصبی در بین کودکان رایج تر است و اکثرا در سنین 5 سالگی بروز می کند. موارد نادری نیز وجود دارد که ممکن است تیک عصبی در بزرگسالی آغاز شود. تیک های عصبی بصورت معمول عارضه خطرناکی نیستند و با گذشت زمان بهبود پیدا می کنند. در برخی موارد نیز ممکن است تیک عصبی در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کرده و نگران کنند باشد. تیک عصبی می تواند بصورت رفتارهایی همانند پلک زدن، کوچک کردن چشم ها و یا حرکاتی در بدن ظاهر شود. بصورت کلی تیک ها حرکات و صداهای کنترل نشده ایی هستند و می توانند در حالات مختلفی ظهور کنند. این امکان نیز وجود دارد که فرد در یک زمان چند تیک عصبی داشته باشد.

انواع تیک های عصبی

تیک های عصبی به دو دسته حرکتی و صوتی تقسیم بندی می شوند

تیک عصبی حرکتی

تیک های عصبی حرکتی همانطور که از نامشان مشخص است منجر به حرکاتی غیر معمول در بدن فرد می شوند. برخی از تیک های عصبی حرکتی بصورت زیر است

• پلک زدن
• حرکت چشم ها
• حرکت دادن بینی
• تکان دادن زبان
• حرکت لب ها
• تکان دادن سر یا گردن
• جویدن ناخن
• گاز گرفتن انگشت ها
• تکان دادن شانه ها
• گرفتن ژست های خاص

برخی مواقع ممکن است تیک ها عادی به نظر برسند اما نمی توان آن ها کنترل کرد و در صورتی که فرد از بروز آن جلوگیری کند میل به انجام آن در فرد بیش تر می شود.

تیک عصبی صوتی

تیک های عصبی صوتی نیز با ایجاد صدایی نامربوط مشاهده می شود همانند

• فیش فیش کردن
• سرفه کردن
• صاف گردن گلو
• تکرار یک صدا

آیا تیک های عصبی نیاز به درمان دارند؟

تیک های عصبی همانطور که قبلا اعلام شد عارضه جدی نیستند و آسیبی به مغز وارد نمی کنند. اما در صورتی که نگران تیک عصبی خود یا فرزندتان هستید می توانید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب در کرج می تواند جهت مشاوره و درمان تیک های عصبی شما را یاری کند.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که هر یک از علائم و نشانه های زیر را در خود و یا اطرافیان مشاهده کردید می توانید جهت بررسی به دکتر متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید

1. تیک های عصبی ایی که وقوع آن ها بسیار معمول بوده و ممکن است به مرور زمان بیش تر شود
2. تیک عصبی که سبب بروز مشکلات اجتماعی یا عاطفی برای فرد می شود
3. تیک عصبی که سبب بروز درد شود (برخی از تیک های عصبی سبب می شود که فرد به خود آسیب بزند)
4. تیک عصبی که سبب اختلال در شغل و یا تحصیل شما می شود
5. تیک عصبی که همراه با عصبانیت و یا افسردگی همراه باشد.

نحوه تشخیص تیک عصبی

متخصص مغز و اعصاب می تواند با تجزیه و تحلیل توصیفات شما از تیک عصبی آن را تشخیص دهد. همچنین ثبت یک فیلم کوتاه از رفتارهای شما می تواند به تشخیص قطعی تیک عصبی کمک شایانی کند. در حین ضبط فیلم در نظر داشته باشید که بر روی تیک عصبی خود تمرکز نکنید.

تیک های عصبی چه مدت به طول می انجامند؟

اکثر تیک ها در طول زمان بهبود پیدا می کنند و متوقف می شوند. برخی از تیک ها ممکن است ماه ها یا سال ها ادامه داشته باشند. تیک های عصبی معمولا در سنین 8 سالگی بسیار شایع هستند و بعد بلوغ معمولا از بین می روند. تحقیقات نشان می دهد از هر 4 نفر 1 نفر در طول زندگی خود به هیچ گونه تیک عصبی دچار نمی شود.

نحوه درمان تیک های عصبی

اگر تیک عصبی فرد بسیار خفیف و به عبارتی ملایم باشد نیازی به درمان ندارد. معمولا خود درمانی نیز در درمان تیک عصبی بسیار موثر است. مواردی همانند دوری از استرس و خستگی مفید است. اما اگر تیک های عصبی شدید باشد و فعالیت های روزمره فرد را دچار اختلال کند نیاز به درمان و مراجعه به دکتر وجود دارد. درمان هایی که برای تیک عصبی به کار می رود معمولا شامل موارد زیر است

• درمان معکوس عادت
• قرار گرفتن در معرض جلوگیری از تیک و پاسخ
• مصرف دارو