فلج صورت - روش های درمان فلج بلز

فلج صورت

فلج صورت و یا فلج بلز به انگلیسی Bell's palsy در اثر فلج برخی از عصب های مغز و صورت رخ می دهد. این بیماری بصورت ناگهانی و موقت عضلات صورت را فلج کرده و اغلب یک سمت صورت را درگیر می کند. فلج شدن و از کار افتادن عصب های صورت معمولا به تنهایی یک بیماری شناخته نمی شود بلکه نشانه ایی از بیماری دیگر است. بیماری دیگر می تواند عفونت و یا هر گونه آسیب و توموری در اعصاب صورت باشد. آسیب عصب هفتم مغز منجر به فلج صورت می شود. آسیب عصب به آسیب به بافت های عصبی گفته می شود. هیچ روش مشخصی برای دسته بندی آسیب های عصبی مختلف وجود ندارد. در سال 1941 دسته بندی از آسیب های عصبی بر اساس سه نوع اصلی آسیب رشته عصبی محیطی ارائه شد. بصورت کلی آسیب های عصبی طبق میزان آسیبی که به عصب و بافت همبند اطراف آن عصب وارد می کنند دسته بندی می شوند.

فلج ایدیوپاتیک بلز و علت آن

فلج ایدیوپاتیک بلز به نوعی فلج صورت گفته می شود که در آن عصب فاشیال بدون وجود هیچ گونه بیماری دیگری فلج می شود. عصب فاشیال یا عصب چهره ایی به انگلیسی Facial nerve هفتمین زوج از عصب های مغزی بوده و یک عصب حسی – حرکتی محسوب می شود. عصب فاشیال دارای یک ریشه ی بزرگ حرکتی و یک ریشه حسی است. این دو ریشه در نقطه ایی به هم رسیده و عصب فاشیال را تشکیل می دهند. عصب فاشیال نسبت به سایر عصب های مغز آسیب پذیرتر است. دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد فلج صورت دارای مکانیسمی ایمنی التهابی ویروسی است و ممکن است افراد در هز سنی به آن دچار شوند. فلج بلز بیشتر در سنین 20 تا 40 سالگی شایع است و به طور میانگین از هر صد هزار نفر 10 الی 20 نفر به آن مبتلا می شوند.

علائم و نشانه های فلج صورت

فلج بلز را می توان از طریق نشانه های زیر تشخیص داد

• ضعف در یک طرف صورت
• انقباض کوتاه مدت عضلات صورت
• ریزش اشک
• سرازیر شدن آب دهان در یک طرف
• لبخند کج
• افتادگی پلک
• افتادگی لب
• خشکی چشم
• خشکی دهان
• اختلال چشایی
• مشکل مکیدن در نوزادان

آیا امکان درمان فلج صورت وجود دارد؟

آسیب های عصبی محیطی همانند فلج صورت برخلاف آسیب های عصبی مرکزی قابل بازسازی و درمان هستند. فرآیندهایی که در در طی بازسازی عصب های محیطی آسیب دیده رخ می دهند را به سه بخش تقسیم کرد

1. فساد والرین
2. بازسازی آکسون
3. احیای دوباره عصب

آکسون به انگلیسی Axon به رشته بلند و باریکی از سلول عصبی و یا نورون گفته می شود و وظیه ی آن انتقال پیام های الکتریکی به خارج است. پیام های الکتریکی بعد از رسیدن به سلول و پردازش به آکسون ها فرستاده می شوند. پیام الکتریکی در امتداد و درازای آکسون هدایت می شود و به انتهای آن می رسد. انتهای آکسون نیز با نورونی دیگر ارتباط برقرار کرده و سبب انتقال پیام الکتریکی به سلول دیگر می شود.

فساد والرین نیز به مجموعه فرآیندها و واکنش هایی گفته می شود که در قسمت انتهایی یک آکسون در حین آسیب رخ می دهد بصورتی که به جز قسمت انتهایی آکسون بقیه قسمت های آن به تدریج از بین می رود. فرآیندها و واکنش هایی که در آکسون رخ می دهد می تواند در دستگاه عصبی محیطی و یا دستگاه عصبی مرکزی باشد اما روال ترمیم در این دو دستگاه تفاوت هایی وجود دارد. بریدگی، کشش بیش از حد و له شدن یک عصب محیطی می تواند منجر به آسیب رشته های عصبی شود. در پی این آسیب عصب محیطی فساد والرین رخ می دهد.
به دنبال آسیب وارد شده به آکسون ها قسمت آسیب دیده آکسون برخلاف قسمت فاسد شده توانایی ایجاد یک جوانه برای رشد به سمت انتهای ضایعه را دارد. در نتیجه سلول ها شروع به ترمیم آکسون جدید می کنند. سرعت ترمیم در عصب های محیطی در قسمت های مختلف عصب متفاوت است. بصورت کلی تنه ی یک عصب محیطی سریع تر از شاخه های آن ترمیم می شود. به عنوان مثال برای ترمیم یک تا دو میلی متر از شاخه ی عصبی یک روز زمان نیاز است.

نحوه درمان فلج صورت

اکثر افرادی که به فلج صورت مبتلا هستند در طول 2 یا 3 هفته بدون هیچ گونه درمانی بهبود پیدا می کنند. به جهت درمان اصلی و موفق بیماری فلج بلز نیاز است تا ریشه اصلی این رخداد را بررسی و درمان کرد. برای این کار معمولا از سی تی اسکن، ام آر آی مغز و الکترومیوگرافی استفاده می شود. اکثر افرادی که به فلج صورت مبتلا می شوند در طی سه تا شش ماه هیچ گونه علامتی نخواهند داشت. درمان دارویی، داروهای ضد ویروس، درمان توانبخشی، فیزیوتراپی، طب سوزنی و استفاده از قطره های چشمی برای درمان و بهبود فلج صورت استفاده می شود. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب در کرج به جهت تشخیص و درمان فلج بلز همراه شماست.