سکته مغزی - نشانه ها و پیشگیری از وقوع سکته مغزی

سکته مغزی چیست و چگونه اتفاق می افتد؟

سکته مغزی یا حوادث مغزی-عروقی نوعی اختلال ناگهانی در مغز است که به دلیل مشکل در خون رسانی به قسمتی از مغز رخ می دهد. اگر خون رسانی به قسمتی از مغز با اختلال همراه شود و یا حتی متوقف گردد مغز از عملکرد طبیعی خود بازمانده و اصطلاحا  فرد دچار سکته مغزی می شود. اختلال در خون رسانی به مغز می تواند در اثر بسته و یا پاره شدن یکی از رگ های مغز صورت گیرد. در اثر عدم خون رسانی و اکسیژن به مغز، سلول های مغز در طول چند دقیقه از بین می روند در نتیجه اقدامات سریع درمانی می تواند میزان تخریب و آسیب مغز را کاهش دهد.

انواع سکته مغزی

سکته مغزی را می توان به دو دسته تقسیم بندی کرد

سکته مغزی ایسکمیک

سکته های مغزی که بر اثر بسته شدن یک یا چند شریان مغز ایجاد می شود را سکته مغزی ایسکمیک گویند. بسته شدن رگ های خون رسان مغز ممکن است در اثر یک لخته خون در مغز باشد که به آن اصطلاحا ترمبوز مغزی می گویند. در برخی موارد لخته خون از جای دیگری در بدن و از طریق جریان خون به مغز رسیده و سبب انسداد رگ می شود که به آن آمبولی گفته می شود. آمبولی مغزی ممکن است در اثر سکته قلبی و یا اختلال در ضربان قلب رخ دهد که سبب ایجاد لخته خون در قلب می شوند. احتمال ایجاد آمبولی مغزی با بالا رفتن فشار خون افزایش می یابد. گاهی نیز ممکن است در اثر باریک و تنگ شدن رگ های خون در مغز آمبولی ایجاد شود. با توجه به شکل گلبول های قرمز که به شکل داس هستند احتمال به هم چسبیدن و گیر کردن آنها به یکدیگر وجود دارد.

خونریزی مغزی

سکته مغزی که در اثر پاره شدن یکی از شریان های مغز ایجاد می شود را خونریزی مغزی می گویند. خون ریزی که در اثر پاره شدن شریان مغز ایجاد می شود به بافت های مغز آسیب جدی وارد می کند.

نشانه های سکته مغزی

معمولا علائم هشدار دهنده ایی قبل از بروز سکته مغزی وجود ندارد و ممکن است علائم بسیار جزئی وجود داشته باشد. پزشکان پیشنهاد کرده اند که برای تشخیص علائم سکته مغزی می توان اقدامات زیر را انجام داد

1. از فرد مشکوک به سکته بخواهید لبخند بزند در صوری که هنگام لبخند یک طرف صورت فرد به عبارتی کج شود احتمال سکته وجود دارد
2. از فرد مشکوک بخواهید دستان خود را بالا ببرد اگر یکی از دست ها شل شود و بیفتد احتمال سکته مغزی وجود دارد
3. در صورت اختلال در صحبت و یا کند شدن تلفظ عبارات احتمال سکته وجود دارد.

در اکثر افراد نشانه های سکته مغزی به سرعت پس از وقوع آن قابل مشاهده است.

• فلج شدن صورت، دست و یا پا در همان سمتی که سکته رخ داده است
• ضعف در یک سمت بدن
• دوبینی و تاری و حتی از دست دادن بینایی
• از دست رفتن حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت
• سردرد شدید
• سرگیجه و سقوط فرد

در صورت وجود هر کدام از نشانه های بالا می بایست فرد را سریعا به مراکز پزشکی رساند. آمار نشان می دهد مردان بیش تر از زنان در معرض سکته مغزی قرار دارند. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب می تواند در تشخیص و درمان سکته های مغزی شما را یاری کند.

نحوه تشخیص و درمان سکته مغزی

اولین گام در درمان فردی که دچار سکته مغزی شده است تحت نظر بودن و بررسی راه تنفسی است. از بیمار سی تی اسکن گرفته می شود تا در صورت وجود لخته خون بلافاصله به جهت رفع آن اقدام شود. در صورتی که شریانی دچار تنگی شده باشد از طریق جراحی ممکن است مشکل برطرف شود. جهت از بین بردن لخته خون ممکن است از داروهایی همانند Alteplase، داروهای حاوی کورتون و یا آسپرین استفاده شود. در اکثر افرادی که دچار سکته مغزی شده اند بعد از درمان نیاز به درمان های توانبخشی همانند فیزیوتراپی و گفتار درمانی است.

عوارض بعد از سکته مغزی

عوارضی که سکته مغزی بر جای می گذارد بسته به محل رخداد و همچنین میزان بافت های آسیب دیده مغز دارد. عوارض سکته ممکن است خفیف و یا بسیار شدید باشد. سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است. تقریبا یک چهارم سکته های مغزی منجر به مرگ شده و مابقی افراد از عوارض طولانی صدمات مغزی رنج می برند. عوارض می تواند یکی از موارد زیر را شامل شود

• از دست دادن حافظه و یا اختلال در تفکر
• فلج شدن قسمتی از بدن
• اختلال در صحبت کردن و یا بلعیدن
• درد
• عدم توانایی مراقبت از خود

نحوه پیشگیری از وقوع سکته مغزی

آگاهی داشتن از عواملی که سبب بروز سکته مغزی می شود می تواند ما را در پیشگیری از وقوع آن کمک کند. اکثر راه های پیشگیری از سکته مغزی مشابه روش های پیشگیری سکته قلبی است.

• کنترل فشار خون
• کاهش کلسترول و چربی در رژیم غذایی
• عدم مصرف دخانیات
• مصرف میوه و سبزیجات
• داشتن برنامه ورزشی منظم
• داشتن خواب کافی و تنظیم شده
• عدم مصرف الکل

از جمله مواردی است که می توان با در نظر گرفتن و رعایت آن ها از بروز اکثر بیماری ها جلوگیری کرد.