فیبرومیالژیا - نشانه ها، عوارض و راه های درمان آن

فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا به انگلیسی Fibromyalgia سندرمی مزمن و طولانی مدت دردهای عضلانی – اسکلتی تشدید یافته است. سندرم به مجموعه ایی از نشانه ها و یا عوارض که با هم ارتباط دارند گفته می شود. فیبرومیالژیا ممکن است اندام فوقانی، کمر، گردن، شکم و یا چانه را درگیر کند. احساس خستگی، اختلال در حافظه و یا خواب از عوارض این بیماری است. این عوارض و نشانه ها زمانی به بیماری فیبرومیالژیا ارتباط داده می شوند که با بیماری مشخص شده ی دیگری در بدن مرتبط نباشند. این بیماری سبب دردهایی مشخص در هر دو طرف بدن و قسمت هایی بالا و پایین کمر می شود. این بیماری بیش تر در زنان شایع است و اکثرا در سنین 20 تا 50 سالگی دچار فیبرومیالژیا می شوند. تحقیقات نشان می دهد که این بیماری 2 درصد افراد جامعه و در حدود 7 درصد زنان را مبتلا می سازد. همچنین تحقیقات نشان داده است که افرادی دارای بیماری فیبرومیالژیا آستانه درد پایینی دارند و این امر بدلیل افزایش حساسیت مغز در برابر نشانه ها و علائم درد است. فیبرومیالژیا سبب بروز بیماری و یا عارضه دیگری در بدن شما نمی شود اما بدلیل ایجاد اختلال در خواب بر عملکرد و فعالیت های روزانه شما تاثیر منفی می گذارد. افرادی که دچار این بیماری می شوند مغز و رشته های عصبی آنها مختل شده و از این رو مغز درد بیش تری را نشان می دهد. از طرفی دیگر بدلیل عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز بر احساس درد توسط فرد تاثیر می گذارد.

تشخیص فیبرومیالژیا

موسسه ایی در آمریکا در سال 1990 دو معیار برای مشخص کردن این بیماری ارائه کرد

1. دردی که برای مدت حداقل 3 ماه ادامه دارد و در مناطق مشخص ذکر شده باشد. این مناطق عبارتند از : پشت کمر، گردن، باسن، آرنج، شانه، ران، قفسه سینه، زانو و ران.
2. عدم وجود بیماری دیگری در بدن که منشا درد باشد.

علائم و نشانه های فیبرومیالژیا

همانطور که اشاره شد بیماری فیبرومیالژیا سبب ایجاد درد در مناطقی از بدن می شود. این دردها بصورت پیوسته بوده و معمولا در 4 یا 5 نقطه از بدن مشاهده می شود. این دردها بصورت درد ماهیچه ایی – استخوانی هستند. از نشانه های این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد

• اختلال در خواب
• احساس خستگی
• خواب طولانی مدت و عدم رفع خستگی
• سردرد
• اضطراب و استرس
• افسردگی
• خشکی چشم
• مشکلات مثانه
• اختلال در حافظه و هوشیاری فرد

 طبق مطالعات صورت گرفته مشخص شده است که در برخی افراد مشکلات مغزی و روانی ایجاد شده توسط فیبرومیالژیا از دردی که ایجاد می شود مخرب تر است.
شاخص اصلی بیماری فیبرومیالژیا درد منشر شده است که افراد معمولا این درد را بصورت سوزش و یا خارش بیان می کنند.

علت بروز بیماری فیبرومیالژیا

محققان و پزشکان تا به امروز نتوانسته اند علت اصلی بروز فیبرومیالژیا را مشخص کنند اما عواملی که می تواند سبب بروز این بیماری شود و احتمال ابتلا به فرد را افزایش دهد بصورت زیر بیان کرده اند

ژنتیک

افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها دچار فیبرومیالژیا شده باشند بیش تر در معرض ابتلا به این بیماری هستند و ژنتیک نقش مهمی در بروز فیبرومیالژیا دارد.

عفونت

عفونت در برخی موارد علت شروع و یا تشدید بیماری فیبرومیالژیا است.

ضربه شدید جسمی و یا روانی

استرس شدید و یا مشکلات روحی و روانی می تواند عاملی جهت بروز این بیماری باشد.

نحوه تشخیص فیبرومیالژیا توسط پزشک

تشخیص بیماری فیبرومیالژیا بصورت بالینی بوده و آزمایش ها و رادیولوژی ها معمولا غیر قابل اطمینان هستند. متخصص معمولا بر اساس معیارهای همانند سابقه بیماری و درد به مدت حداقل 3 ماه و دردهای منتشر شده و همچنین درد داشتن در 11 نقطه از 18 نقطه حساس طبق معاینات می تواند این بیماری را تشخیص دهد.

نحوه درمان فیبرومیالژیا

تاکنون متاسفانه هیچ گونه درمانی برای بیماری فیبرومیالژیا یافت نشده است. درمان های تجویز شده توسط پزشکان فقط می تواند علائم و درد را در این بیماری کنترل کند. هدف درمان بیماری فیبرومیالژیا نیز کاهش درد و بهبود اختلال خواب و همچنین عملکرد بیمار است. متخصصین معمولا از روش های زیر برای درمان استفاده می کنند

• روش¬های درمانی غیر دارویی همانند ورزش¬های هوازی
• طب سوزنی
• تجویز دارو و مسکن ها
• فیزیوتراپی
• سرماو گرما درمانی
• ماساژ

آیا امکان پیشگیری از ابتلا به بیماری فیبرومیالژیا وجود دارد؟

متاسفانه با توجه به این که علت اصلی بروز این بیماری و مکانیسم آن نامشخص است تا کنون هیچ راهی برای پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به این بیماری اعلام نشده است. با این وجود تشخیص به موقع و سریع این بیماری و شروع اقدامات درمانی می تواند در بهبود علائم بسیار موثر باشد. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در کرج به جهت تشخیص و درمان بیماری فیبرومیالژیا همراه شماست.