دکتر الهه محقق منتظری متخصص در تشخیص و درمان آلزایمر در کرج

آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر به انگلیسی( Alzheimer's disease)  یا بیماری فراموشی که به اختصار آلزایمر نامیده می شود با ضعیف شدن  تدریجی ارتباط خودآگاه با ناخودآگاه در استخراج اطلاعات و افکار همراه است. آلزایمر نوعی اختلال عملکرد مغزی است که به صورت تدریجی توانایی‌ های ذهنی بیمار از دست می ‌رود. شایع ترین نوع از انواع مختلف آلزایمر اختلال حافظه است. اختلال حافظه معمولاً به صورت تدریجی ایجاد شده و پیشرفت می‌کند. در ابتدا اختلال حافظ  به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی به تدریج خاطرات قدیمی هم دچار آسیب می شود. در این بیماری فرد پاسخ سوالی که چند لحظه قبل پرسیده‌ است را فراموش می‌کند و مجدداً همان سؤال را می‌پرسد. بیمار وسایل خود را گم کرده و به خاطر ندارد که کجا گذاشته‌ است.  در بیماری اختلال حافظه، بیمار در شناخت دوستان و آشنایان و اسامی آنها دچار مشکل می‌شود. کم ‌کم دچار مشکل مسیریابی شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شده و مسیر را پیدا نکند.

در موارد شدیدتر اختلال حافظه بیمار ممکن است در تشخیص اتاق خواب، دستشویی و ... هم مشکل پیدا ‌کند. بروز اختلال در حافظه و روند افکار منجر به آسیب عملکردهای اجتماعی و شخصی بیمار شده و در نتیجه ممکن است سبب افسردگی، عصبانیت و پرخاشگری بیمار شود. پنهان کردن اشیا و لباس هم از جمله مشکلات آلزایمر است.  فراموشی کامل و زوال عقل نیز سبب ایجاد توهم و هذیان می شود. به عنوان مثال بیمار تصور می کند همسرش به وی خیانت کرده و یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه او را دارند. گاهی بیمار افرادی را که فوت شده و حضور ندارند را می‌بینند. بیماری که دچار زوال عقلی شده است در تکلم و یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا می کند و در نتیجه کم حرف و گوشه ‌گیر می شود. در موارد پیشرفته تر بیمار آگاهیش را نسبت به بیماری از دست داده و نمی‌داند دچار ناتوانی در انجام برخی کارها است و ممکن است کارهای خطر ساز انجام دهد. بتدریج ممکن است توانایی حرکتی بیمار هم دستخوش آسیب شده و مکرراً تعادلش را از دست داده زمین بخورد.

آلزایمر شایع ترین نوع زوال عقل است. نشانه های این بیماری با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات به ‌خصوص حافظه ی موقت در دوران پیری آغاز می شود و سپس با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، تکلم و گوشه‌گیری و افسردگی و در نهایت مرگ در اثر ناراحتی‌های تنفسی به پایان می‌رسد. پس از پنج تا ده سال از اولین نشانه ها و علائم آلزایمر مرگ اتفاق می‌افتد اما بیماری آلزایمر در حدود بیست سال قبل از ظهور نشانه های آن آغاز می شود. در حدود پنج درصد از جمعیت 65 سال و بالاتر به بیماری آلزایمر مبتلا هستند. این بیماری معمولا در افراد 65 سال به بالا بروز پیدا می کند اما در افرادی ممکن است آلزایمر زودرس در سن پایین تر به وجود آید. در سال 1901 روان شناس آلمانی به نام آلویز آلزایمر اولین شخص مبتلا به این بیماری را کشف و در رابطه با آن تحقیق کرد.

علت آلزایمر چیست؟

بیماری آلزایمر یک بیماری پیچیده چند عاملی است و حدود 10 درصد از بیماران از طریق وراثت دچار این بیماری شده اند. عوامل محیطی و فیزیولوژیکی سبب بروز آلزایمر می شوند. آلزایمر بیماری است که موجب تخریب سلول های بافت خاکستری مغز می شود و علت بروز این بیماری نیز رسوب ماده ای به نام آمیلویید یا تنگل است که سبب از بین رفتن سلول های خاکستری مغز می شود. در بیماری آلزایمر ساختارهای پروتئینی کروی شکلی در خارج از نورون‌های مغز و  همچنین ساختارهای پروتئینی رشته‌ ای شکلی در سلول نورون‌ها تشکیل می ‌شود. به این ساختارهای پروتئینی آمیلویید می گویند. آمیلویید در اتصال سلول‌ها به هم، تماس سلول‌ها و اتصال به فضای خارجی سلول و اسکلت سلولی نقش دارد و اختلال در این امر سبب ایجاد مشکلات در حافظه می شود. علاوه¬ بر موارد ذکرشده، تحقیقات این فرضیه را نیز مطرح کرده است که مقادیر فلزات موجود در مغز می¬تواند عاملی در بیماری آلزایمر باشد. تحقیقات نشان داده است که در بیماران مبتلا به آلزایمر میزان سطح آهن مغز در برخی نواحی بیش تر است. هم چنین طبق بررسی های انجام شده برروی مغز مبتلایان آلزایمر مشخص شده است که غلظت آلومینیوم چهار برابر حالت عادی است. عوامل دیگر نیز می توانند در بروز آلزایمر نقش داشته باشند. جهش های ژنتیکی، کم بودن سطح B12، قرار گرفتن در میدان های مغناطیسی و فلزات سنگین و همچنین فعالیت های شدید بدنی و طولانی مدت نیز از جمله عوامل تاثیرگذار در بروز آلزایمر هستند.

علائم و نشانه های آلزایمر

چنانچه شخصی چهار یا پنج مورد از موارد زیر را داشته باشد احتمال وجود آلزایمر بسیار بالاست و می بایست به پزشک مراجعه کند. دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب جهت تشخیص، پیشگیری و درمان این بیماری می تواند همراه شما باشد.

• اختلال حافظه که در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کند
• مشکل داشتن در انجام کارها و فعالیت های عادی همانند فراموشی در کارها
• ضعف بیان و مشکل تکلم و استفاده از کلمات
• فراموش کردن زمان و مکان
• اختلال در تصمیم گیری
• اختلال در تفکر و ذهن و محاسبات ذهنی
• گذاشتن اجسام در محل نامناسب به عنوان مثال گذاشتن لباس در یخچال
• منزوی و عصبانی شدن و تغییر شخصیت
• ایجاد تغییر در حالات و رفتار

البته عواملی نیز وجود دارد که منجر به ازدست دادن حافظه می شود و با آلزایمر تفاوت دارد. از دست دادن حافظه به دلایل زیر را نمی توان آلزایمر دانست

1. مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر
2. عوارض جانبی مصرف دارو
3. افسردگی
4. بیماری پارکینسون ( لرزش در حین استراحت)
5. بیماری هانتینگتون (بیماری اختلال شناختی و روانی)

راه های پیشگیری و درمان آلزایمر

متاسفانه هیچ آزمایشی برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد و پزشک طبق صحبت های بیمار و تست ها و آزمایش های غربالگری می تواند آلزایمر را تشخیص دهد. البته اخیرا محققان موفق به شناسایی پروتئینی در خون شده‌ اند که عامل توسعه اختلال شناختی است و قبل از ظهور آلزایمر می‌تواند بیماری را پیش ‌بینی کند. یکی دیگر از روش‌ های جدید تشخیص زود هنگام آلزایمر از طریق بزاق دهان است که با بررسی سطح هورمون استرس در بزاق می‌توان احتمال آلزایمر و زوال عقل در افراد مسن را تشخیص داد.
البته تا کنون راه تشخیص صد در صدی برای آلزایمر مشخص نشده است و همچنان عوامل اصلی ایجاد این بیماری ناشناخته هستند. با این وجود یکی از بهترین راه هایی که برای پیشگیری از ابتلا به آلزایمر پیشنهاد می شود همان روش هایی است که برای پیشگیری از بیماری های قلبی بیان شده است. کنترل مواردی که بر سلامت قلب تاثیرگذار هستند همانند رژیم غذایی سالم، عدم مصرف دخانیات، ورزش و تحرک کافی می تواند بروز آلزایمر را کاهش دهد. همچنین استفاده از ذهن نیز مانند یادگیری زبان دوم و حل جدول و حل مسائل و بازی های ذهنی نیز در پیشگیری از اختلال حافظه موثر است.
تاکنون درمانی برای بیماری آلزایمر یافت نشده است اما با استفاده از برخی داروها می توان سرعت پیشرفت بیماری را کاهش داد.

برای ویزیت آنلاین و یا حضوری توسط دکتر الهه محقق منتظری متخصص مغز و اعصاب در کرج با شماره های درج شده در سایت تماس بگیرید.